فضای مجازی، رقیب رسانه‌های اصلی

یعقوب شاددل، کارشناس رسانه

فعالیت سوئیت هوم‌ها در فضای مجازی زندگی مجازی که از آن به عنوان زندگی تعبیر می‌شود، ارزش‌ها و سنت‌های حاکم در جامعه امروزی ایران را تحت تأثیر خود قرار داده و بنیان‌ها و اساس خانواده را به مخاطره انداخته است.

هیچ کس منکر فضای مجازی نیست، نوع استفاده از این فضا بسیار مهم است؛ در حال حاضر ما با نوع استفاده از این فضا مشکل داریم. شبکه‌های اجتماعی به عنوان شبه رسانه جایگزین رسانه‌های اصلی شده‌اند، هرچند نتوانسته کارکردهای رسانه‌های اصلی را ایفا کند، اما رسانه‌های اصلی را به حاشیه رانده است.

فضای مجازی دارای معایب و محاسنی است که یکی از معایب آن اخبار کذب و جعلی است و به یقین مضرات فراوانی را بدنیال داشته است. محاسن اصلی این فضا ارتباطات تعاملی، هم‌افزایی و هم‌اندیشی کاربران است که می‌توان گفت کاربران از این محاسن بی بهره و غافل هستند.

سبک زندگی سالم مجازی باید متأثر از تقویت سواد رسانه‌ای و استفاده هوشمندانه از رسانه‌های مجازی و تفکر انتقادی باشد. ارتقای سواد رسانه‌ای مردم سبب می‌شود آن‌ها در برابر هجمه‌ها و بمباران خبری منفعل نشوند. فضای موجود در شبکه های اجتماعی آغشته به شایعه سازی و فیک نیوز است، دلیل اصلی آن علاوه بر نبود مهارت  لازم در اطلاع رسانی می تواند منافع اقتصادی و تامین مقاصد سیاسی و اجتماعی در این راه باشد.

برای اینکه بتوانیم سبک زندگی مجازی را سالم نگه داریم چاره‌ای جز تقویت سواد رسانه‌ای در بین کاربران فضای مجازی و مخاطبان رسانه‌های جمعی نیست؛ بنابراین دولت باید سازو کار لازم در ارتباط با آموش سواد رسانه‌ای را برای کارشناسان و فعالان رسانه‌ای، استادان دانشگاه ها و سازمان های مردم نهاد فراهم کند.

سوئیت‌هوم‌ها یا خانه شیرین عنوانی است که کاربران اینستاگرام از آن به عنوان پسوند کاربری خود استفاده می‌کنند، آن‌ها بدنبال ترویج سبک جدیدی از زندگی لاکچری و تجملاتی هستند و بدون توجه به آسیب‌های روحی و روانی ناشی از سوئیت‌هوم صرفا بدنبال تبلیغ کالای خود برای عرضه و درآمد زایی بیشتر از این فضا می‌باشند.

فعالیت اقتصادی در فضای مجازی و خرید و فروش کالاها و دیگر لوازم در اینترنت منع قانونی ندارد، اما کار برخی  سوئیت هوم ها با انتشار زندگی رنگین نوعی بازاریابی غیر واقعی تلقی می‌شود.

سوئیت‌هوم‌های داروساز، موهای‌فر، عمل جراحی بینی و صورت، خانه‌های رنگین، لباس‌های مجلسی و ... این‌ها از جمله سوئیت‌هوم‌هایی هستند که در اینستاگرام با شیوه‌های گوناگون قابل عرضه است که متأسفانه برخی از رسانه‌های جمعی هم به حمایت و تبلیغ این سوئیت‌هوم‌ها می پردازند.

 معتقدم سوئیت‌هوم‌ها با هدف درآمدزایی بیشتر از این شغل کاذب هیچ وقت حاضر نمی‌شوند سبک زندگی واقعی را به مردم نشان دهند؛ چرا که بیشتر آن‌ها مبالغ هنگفتی را از شرکت‌ها و موسسات تجاری برای تبلیغ کالاهای آنها دریافت می‌کنند.

سوئیت‌هوم‌ها همچون سلبریتی‌ها شناخته شده نیستند و حتی با میکروسلبریتی‌ها هم متفاوت هستند. سلبریتی‌ها و میکروسلبریتی‌ها حداقل نمی‌خواهند اعتبار خود را از دست بدهند، اما با توجه به نوع تبلیغ سوئیت‌هوم‌ها در ایستاگرام به نظر می‌رسد آنها زیاد به اعتبار اهمیت نمی‌دهند. سوئیت‌هوم‌ها پست‌مدرنیستی را در جامعه رواج می‌دهند، پست‌مدرنیسمی که تکثرگرایی، نسبی‌گرایی و هیچ انگاری از اصول اساسی آن است.

مُد سازی، ترغیب مردم برای زندگی رنگین و تجمل‌گرایی در سوئیت‌هوم‌ها بیشتر نمود دارد؛ سوئیت‌هوم‌ها زندگی لاکچری را در معرض دید مردم قرار می‌دهند که دیگران حسرت آن را می‌خورند. آن‌ها زندگی سالم و ساده مشحون از صفا و صمیمیت را به زندگی تجملاتی عاری از صفا و صمیمیت بدل می‌کنند.آن‌ها تبلیغ کالاهای غیرمفید، بنجل و بی‌ارزش برخی شرکت‌های تجاری را به ازای قیمت هنگفتی برعهده دارند که نوعی شغل کاذب محسوب می‌شود.

راهکار اساسی برای ساماندهی این فضا، آموزش سواد رسانه‌ای است؛ تا زمانی که مردم  شناخت کافی از رسانه‌ها نداشته باشند، در برابر این‌گونه تبلیغات منفعل هستند و تا زمانی که مخاطبان قدرت تشخیص اخبار و اطلاع‌رسانی و یا تبلیغات درست و نادرست را از هم تشخیص ندهند فریب می‌خورند.

منبع: فـارس